Kako je jugoslovenski sistem treniranja iznedrio TALENTE kao što je Nikola Jokić?

Miloslav Ćuk, jedan od najglasnijih srpskih navijača Denver Nagetsa i voditelj podkasta ,,Serbian Corner“, nije spavao kako treba šest nedelja zbog NBA plej-of. On prati svaku njihovu utakmicu koju može, od kojih većina počinje u 2:30 ujutru u Srbiji. Za Srbe, ovogodišnji plej-of je posebno uzbudljiv jer je dvostruki MVP Nikola Jokić, prvi put u karijeri doveo Nagetse u finale NBA lige.

Strast prema košarci je decenijama usađena u srpsku kulturu. I sam predsednik Srbije je 2020. godine, tokom pandemije Covid-19, upisao Fakultet sporta da bi ostvario svoj životni san da postane košarkaški trener.

Nikola Jokić je najuspešniji NBA igrač koji je ikada iz Srbije, ali se njegov uspeh nije dogodio izolovano. Potiče iz zemlje sjajnih košarkaša bivše Jugoslavije. Među njima su Krešimir Ćosić, hrvatski igrač koji je igrao tokom 1970-ih, koji je odbio NBA da bi igrao za reprezentaciju Jugoslavije, Vlado Divac koji je bio aktivan 1990-ih, a 2019. je primljen u Košarkašku kuću slavnih i Peja Stojaković, napadač koji je igrao 1990-ih i 2000-ih.

„Kada razgovaram sa Amerikancima, trudim se da shvate da se Nikola Jokić nije dogodio tek tako. Ako pogledate unazad, videćete da smo imali igrače poput Jokića sve do 60-ih i 70-ih godina“, kazao je Miloš Jovanović, srpski košarkaški novinar.

Denver Nagetsi, centar Nikola Jokić ( (AP Photo/Jack Dempsey)

Počeci u košarci

Košarka je zvanično uvedena u tadašnjoj Jugoslaviji od strane radnika američkog Crvenog krsta 1923. Ali zemlja, koja je obuhvatala današnju Bosnu i Hercegovinu, Hrvatsku, Crnu Goru, Severnu Makedoniju, Srbiju i Sloveniju, zaista je počela da se investira u sport posle Drugog svetskog rata, kada je jugoslovenska vlada počela da promoviše timske aktivnosti kao deo svoje političke agende.

„Socijalističke zemlje kao što je Jugoslavija osnažile bi timske sportove kao način promocije zajednice. Nije postojao bolji način da se ljudi izjednače nego stavljanjem u timske sportove“, istakao je Miloš Jovanović.

Srpski košarkaši trener smatra da je socijalistički način razmišljanja pomogao u negovanju stila igre koji će na kraju postati poznat kao košarka bez položaja, piše Times.

Razlike u treniranju i igri u NBA i kod nas

U Sjedinjenim Državama, košarkaši su obično specijalizovani za određene pozicije. Viši igrači su se fokusirali na zakucavanje i korišćenje fizičke snage za odbranu. Niži igrači su ohrabreni da se više fokusiraju na dodavanja, dribling i skokove dalje od koša.

U Jugoslaviji je, međutim, bilo drugačije. Svi mladi igrači su trenirali radeći iste vežbe bez obzira na visinu ili individualnu snagu.

„To je bilo obeležje jugoslovenske škole košarke. Nisu hteli da vas profilišu po vašoj visini. Nisu hteli da kažu ‘ti si centar pa treba se fokusiraš na stvari centra’. Svi uče kako da driblaju, kako da dodaju i kako da šutiraju”, objasnio je Jovanović.

Košarka, lopta, Nikola Jokić (Pixabay)

Činilo se da je takav stil treninga učinio jugoslovenske igrače visoko konkurentnim. Između 1961. i 1988. godine, muška reprezentacija osvojila je pet olimpijskih medalja, šest medalja FIBA Svetskog kupa i 13 medalja FIBA Evrobasketa. Jovanović, koji je odrastao gledajući reprezentaciju, kazao da je uspeh bio neverovatan za gledanje.

„ Godine 1988. smo osvojili olimpijsko srebro,1989. smo osvojili Evrobasket, a 1990. smo osvojili Svetsko prvenstvo, tako da smo bili uzastopni evropski i svetski prvaci i osvajači srebrnih olimpijskih medalja. Bilo je dobro jer smo još uvek bili mala zemlja, ali smo mogli da se držimo pored mnogo većih zemalja kao što su Nemačka, Španija i Sovjetski Savez. Osećali smo da je to naša lična priča o Davidu i Golijatu”, naveo je on.

Raspad Jugoslavije

Ali baš kada je izgledalo da je jugoslovenska košarkaška reprezentacija na vrhu sveta, u zemlji je izbio rat. Borbe, koje su uključivale etničke sukobe, pobune i ratove, počele su 1991. i nastavile su se i nestajale čitavu deceniju. Više od 140.000 ljudi je ubijeno, a skoro četiri miliona je raseljeno.

Rat je takođe rezultirao sankcijama Jugoslaviji, što je značilo da je njena košarkaška reprezentacija iznenada odsečena od svih međunarodnih takmičenja. Ovo je bilo posebno frustrirajuće za mnoge ljubitelje jugoslovenske košarke pošto bi Olimpijske igre 1992. ponudile Jugoslaviji priliku da se takmiči protiv američkog „Drim tima“ koji je uključivao legendarne igrače poput Majkla Džordana, Medžika Džonsona i Larija Berda.

Majkl Džordan SCRN

Ipak, mnogim ljubiteljima sporta poput Jovanovića bilo je potrebno nešto čemu bi se radovali tokom tih teških godina. Tako bi svoju pažnju usmerili na jugoslovenske igrače u inostranstvu, koji igraju u ligama poput NBA.

Uz sve ove užasne vesti o ratu i umiranju ljudi, pokušali bismo da nađemo tračak sunca gledajući šta se desilo sa Vladom Divcem u LA Lejkersima. Probudili bismo se svakog jutra i samo se nadali da će u sportskim vestima čuti šta se desilo sa Lejkersima“, rekao je Jovanović.

Posledice

Raspad Jugoslavije bio je udarac za košarku na Balkanu. Jugoslavija je već bila relativno mala zemlja sa oko 24 miliona stanovnika. Sada je podeljena, zbog čega je svaka republika imala mnogo manji broj stanovnika za regrutovanje talenata, a era jugoslovenske dominacije na međunarodnim takmičenjima kao da je jenjavala.

Ipak, živela je želja da se nastavi jugoslovenski stil košarke. Nova organizacija u Srbiji pod nazivom Mega Basket, klub orijentisan na mlade koji je davao prednost razvoju sposobnosti igrača na duge staze u odnosu na pobedničke igre, osnovana je 1998. godine. Klub ima sedište u zemlji, ali trenira igrače sa celog Balkana i iz Evrope. Među njima su aktuelni NBA igrači Ivica Zubac, Goga Bitadže i, naravno, najpoznatiji od svih Nikola Jokić.

Nikola Jokić (AP Photo/Michael Sohn)

Nikola Jokić je izazvao ogromnu količinu ponosa širom zemlje i čak je ujedinio neke ljubitelje košarke u mnogim nekada rivalskim zemljama bivše Jugoslavije. Ali za neke navijače poput Ćuka i dalje ostaje osećaj čežnje za onim što je moglo biti.

„Čvrsto verujem da većina ljudi u svim bivšim jugoslovenskim republikama na to gleda isto kao i ja. Svi sanjamo da obnovimo taj jugoslovenski tim, čak i ako je to samo jedna utakmica da pokažemo svoju snagu poslednji put“, zaključio je on.

Izvor: BIZLife

Foto: Beta/AP, Pixabay, Screenshot YT