Pola veka Instituta za književnost i umetnost
Institut za književnost i umetnost u Beogradu ove godine obeležava pola veka od svog osnivanja i tim povodom sutra će biti priređen prigodan program posvećen njegovom osnivaču, akademiku Vojislavu Đuriću i književniku i književnom teoretičaru Novici Petkoviću.
Uvodnu reč o jubileju Instituta daće direktorka dr Vesna Matović, nakon čega će o Đuriću govoriti dr Slobodanka Peković i prof. dr Đorđije Vuković. O zborniku u spomen Novici Petkoviću govoriće prof. dr Jovan Delić, prof. dr Aleksandar Jovanović, dr Svetlana Šeatović Dimitrijević i mr Bojan Čolak.
Institut za književnost i umetnost izrastao je iz Centra za teoriju književnosti i umetnosti Filološkog fakulteta u Beogradu. Na predlog akademika Đurića, direktora Centra, Izvršno veće Skupštine Srbije 15. septembra 1962. godine donelo je Uredbu o osnivanju Instituta za književnost i umetnost.
Osnivači Instituta su Izvršno veće Skupštine Srbije, Srpska akademija nauka i umetnosti (SANU), Filološki fakultet u Beogradu i Univerzitet umetnosti u Beogradu. Kao samostalna naučna ustanova Institut je počeo sa radom 1. januara 1963. i nije menjao svoj status. Ubrzo nakon osnivanja, Institut je postao najveća i najuglednija naučna ustanova u oblasti nauke o književnosti u tadašnjoj Jugoslaviji, a taj ugled sačuvao je i do danas.
U početku bio je okrenut podizanju i usmeravanju naučnog podmlatka i okupljanju do tada nepovezanih naučnoistraživačkih snaga sa univerziteta i izvan njega. Sarađivao je sa srodnim naučnim, kulturnim i obrazovnim ustanovama u zemlji i inostranstvu, okupljajući oko svojih projekata naučne radnike iz svih centara tadašnje Jugoslavije, ali i iz manjih naučnih i kulturnih sredina i gradova.
Naročito plodotvornu saradnju Institut je ostvarivao sa SANU, Maticom srpskom i Filološkim fakultetom u Beogradu, kao i sa izdavačkim kućama.
Do 2002. Institut je bio smešten u potkrovlju Rudarskog fakulteta, u neposrednoj blizini Botaničke bašte, a danas njegovi članovi svoju delatnost obavljaju u prostorijama Vukove zadužbine. Prvi direktor Instituta bio je Vojislav Đurić (1963-1966), a zatim su Institutom rukovodili kao vršioci dužnosti direktora Dušan Puhalo (1966-1968) i Zoran Konstantinović (1968), da bi zatim na čelo te ustanove došli Predrag Palavestra (1968-1976) i 1977. Miodrag Maticki koji su, istovremeno, uz Miroslava Pantića, Nikšu Stipčevića i Aleksandra Petrova, dali najveći doprinos razvoju i ugledu Instituta.
Institut za književnost i umetnost ima 31 zaposlenog, a od 2002. do 2006. primljeno je desetak pripravnika, većina su stipendisti Ministarstva nauke Srbije.
Rad u Institutu trenutno je usredsređeno na nekoliko različitih projekata: Smena poetičkih paradigmi u srpskoj književnosti 20. veka – nacionalni i evropski kontekst, Srpsko usmeno stvaralaštvo u interkulturnom kodu, Kulturološke književne teorije i srpska književna kritika, Uloga srpske periodike u formiranju književnih, kulturnih i nacionalnih obrazaca i Srpska književnost u evropskom kulturnom prostoru.
U Institutu postoji namera da uz primenu savremenih teorijskih pristupa i stariji i noviji periodi nacionalne književnosti postanu predmet novih naučnih analiza i sinteza, kao i da se sagledaju u kontekstu južnoslovenskih i šire evropskih kulturnih i književnih tokova.
