Danas Dan pobede i Dan Evrope
U Srbiji ÅŸe obeležava Dan pobede nad fašizmom i Dan Evrope, manifestacijama u slavu žrtava Drugog svetskog rata i u znaku očuvanja antifašističkih tekovina.
Drugi svetski rat bio je pravi totalni rat vođen u Evropi, Aziji i Africi kao i vodama Mediterana, Pacifika i Atlantika i u njemu je učestvovala 61 zemlja.
Dan pobede slavi se 9. maja, na dan kada je pre 66 godina završen Drugi svetski rat, najkrvaviji sukob u istoriji čovečanstva u kome je živote izgubilo više od 50 miliona ljudi, od toga gotovo 31 milion civila.
Toga dana 1945. godine, nekoliko minuta posle ponoći, u razrušenom Berlinu, potpisan je akt o bezuslovnoj kapitulaciji Nemačke, nakon što je u ogorčenim borbama sovjetske Crvene armije za skoro svaku zgradu u tom gradu, 2. maja skršen i poslednji otpor nacista.
Ceremonijom potpisivanja koju je organizovao predsednik SSSR-a Josif Visarjonovič Staljin, koji je i diktirao uslove kapitilacije, okončan je rat započet napadom Hitlera na Poljsku 1. septembra 1939.
Na Dalekom istoku, rat je trajao do 2. septembra 1945. godine, kada je vlada Japana potpisala tekođe bezuslovnu kapitulaciju, a nakon što su u avgustu SAD bacile atomske bombe na Hirošimu i Nagasaki.
U Jugoslaviji je posle martovskih demonstracija zbog pristupanja Trojnom paktu, rat počeo bombardovanjem Beograda 6. aprila 1941. i trajao šest dana duže nego na ostatku starog kontinenta.
Jugoslavija je podeljena između Nemačke, Italije, Bugarske i Mađarske, a vođstvo „Trećeg rajha“ smatralo je Srbe kao „večne uzročnike nemira“, pa je Srbiji namenilo rasparčavanje teritorija.
Završne borbe za oslobođenje zemlje usledile su nakon oslobađanja Beograda u oktobru 1944. i proboja Sremskog fronta, aprila 1945. godine u zajedničkim borbama sa sovjetskom Crvenom armijom.
„Mračna“ statistika
Tačni podaci o žrtvama na području bivše Jugoslavije, kao ni ukupnim žrtvama Drugog svetskog rata nikada nisu utvrđeni. Prema izveštaju državne komisije SFRJ, poginulo je i pobijeno 1,7 miliona ljudi, među kojima 304. 948 boraca, a u novije vreme pojedini istraživači ukazuju da su pritom uračunati i demografski gubici.
Prema Enciklopediji srpskog naroda, na području cele Jugoslavije stradalo je 1.199.248 Srba – civila i vojnika (partizana i četnika).
Za vreme Drugog svetskog rata više od milion ljudi sa prostora bivše Jugoslavije odvedeno je u zarobljeništvo i na prinudni rad, u koncentracione logore, bilo prisilno mobilisano ili prognano iz domova. Četvrtina stanovništva ostala je bez krova nad glavom, a ukupna ratna šteta procenjena je na oko 47 milijardi dolara.
Drugi svetski rat bio je pravi totalni rat vođen u Evropi, Aziji i Africi kao i vodama Mediterana, Pacifika i Atlantika i u njemu je učestvovala 61 zemlja sa 2,1 milijardom stanovnika ili 96 odsto svetske populacije.
Borbenim dejstvima bilo je obuhvaćeno 40 država, dok je u ratu u okviru oružanih snaga učestvovalo 110 miliona ljudi. Tokom rata u više od 2.000 nacističkih i fašitičkih logora umoreno je oko 11 miliona ljudi, od toga 5,8 miliona Jevreja.
Štete od ratnog razaranja procenjene su na 260 milijardi dolara samo u Evropi, a stvarni rashodi vođenja Drugog svetskog rata iznosili su 1.384 milijarde američkih dolara.
