Najpoznatije sevdalinke, dalmatinske i "izvorne" srpske pesme napisao je ŠUMADINAC

Šumadinac, harmonika, instrument, muzika

22/07/2024 | 09:33

Najpoznatije sevdalinke, dalmatinske i „izvorne“ srpske pesme napisao je ŠUMADINAC

Njegove pesme pevamo misleći da su izvorne, ali ne samo izvorne srpske, već i izvorne hrvatske i bosanske. Gde god bi se našao hirurškom preciznošću je prepoznavao tamošnji melos i pisao kao da je tamo rođen. U pitanju je Kragujevčanin, Šumadinac Dragiša Nedović.

„I čim bi Dragiša zamakao za drum, njegove bi se pesme pretvarale u izvorne…“ U ovu jednu rečenicu mogu da stanu ceo jedan život, lik i delo Dragiše Nedovića, srpskog kompozitora, muzičara i pesnika. Svako od nas zna bar nekoliko njegovih pesama, ali dok ih pevušimo ne znaju ništa o njihovom tvorcu.

Dragiša NEdović rođen je 1916. godine, a umro je 1966. Sa šesnaest godina odlučuje da krene peške iz Kragujevca na put „kako bi narod čuo njegovu muziku“.[2] Sa sobom nosi samo gitaru. Put ga odvodi u Bosnu, gde piše sevdalinke: „U lijepom starom gradu Višegradu“, „Iz Bosne se jedna pesma čuje“, „Bosanske me pjesme zaniješe“, „Prođoh Bosnom kroz gradove“… koje su odavna postale trajna muzička baština.

Posle Bosne, putovao je po Dalmaciji, gde, inspirisan morem i brodovima, piše pesme u duhu dalmatinskih narodnih pesama: „O, lipa ti neznanko“, „O, brodiću beli“, „Mare, Mare, srićo moja“ (Kad si bila mala Mare).[3]

Iako je u istoriji muzike ostavio poseban pečat i zaostavštinu u kojoj, kako se procenjuje, ima između 400 i 800 pesama (među kojima su i „Stani, stani Ibar vodo“, „Obraše se vinogradi“, „Lepe li su, nano, Gružanke devojke“, „Na Moravi vodenica stara“, „Karanfil se na put sprema“, „Prođoh Bosnom kroz gradove“, „Kad si bila mala, Mare“…) ime Dragiše Nedovića prekriveno je velom zaborava. Bez pesama koje je napisao danas ne prolazi nijedno slavlje u Srbiji, a i njegove sevdalinke i dalmatinske pesme u kojima je opevao more i mornare mnogi slušaju i pevaju verujući da su izvorne.

Njegova je i pjesma „Stani, stani Ibar vodo“, a svoju Šumadiju opjevao je u pjesmama „Lepe li su nano Gružanke djevojke“, „Tekla reka Lepenica“, „Obraše se vinogradi dole kraj Topole“, „Na Moravi vodenica stara“, “Siroma sam druže” i mnogim drugim pjesmama čiji su tekstovi i muzika puni emocija.

Nedoviću su još za života osporavana autorska prava, a mnoge pjesme su dobile status narodnih, iako su njihovi rukopisi pronađeni u njegovom „plavom koferu“ sa stihovima pjesama koje je neumorno stvarao.

Iako je preminuo početkom 1966. godine u Kragujevcu, njegove pjesme se i danas pjevaju na prostorima čitave bivše Jugoslavije. Dragiša Nedović se smatra jedinim pravim autorom jugoslovenske narodne muzike.