Ko živi najbolje u Evropi? Razlike koje ostavljaju bez teksta
Količina stvarne individualne potrošnje po stanovniku, izražena u standardima kupovne moći (PPS), ključni je pokazatelj materijalne dobrobiti domaćinstava. Ovaj indikator otkriva značajne razlike širom Evrope i ukazuje na razlike u životnom standardu.
Definisanje dobrobiti nije jednostavno, a njeno poređenje između zemalja još je teže. Materijalna dobrobit je merljiva, ali i dalje kompleksna. Stvarna individualna potrošnja (AIC) po stanovniku, zasnovana na paritetu kupovne moći (PPP), široko se koristi kao pokazatelj dobrobiti domaćinstava.
Prema podacima Eurostata, AIC uključuje „sva dobra i usluge koje domaćinstva koriste, bez obzira na to da li ih domaćinstva plaćaju direktno, ili ih finansiraju vlada ili neprofitne organizacije“.
Dakle, koje zemlje Evrope beleže najviši nivo materijalne dobrobiti? Euronews Business najpre analizira članice EU, a zatim dostupne podatke iz zemalja kandidata za članstvo i Evropskog udruženja slobodne trgovine (EFTA).
Koliko je teško kupiti kuću u Evropi? Skandinavija na vrhu, Balkan na začelju
Luksemburg na vrhu, Mađarska i Bugarska na dnu
U 2023. godini, stvarna individualna potrošnja po stanovniku, izražena u standardima kupovne moći (PPS), kretala se od 70% proseka EU u Bugarskoj i Mađarskoj do 136% u Luksemburgu, pri čemu je prosek EU postavljen na 100 za svih 27 država članica.
To znači da je materijalna dobrobit domaćinstava u Luksemburgu bila 36% iznad proseka EU, dok je u Mađarskoj i Bugarskoj bila 30% ispod proseka.
Devet zemalja zabeležilo je AIC po stanovniku iznad proseka EU. Pored Luksemburga, to su Nemačka (119%), Holandija (119%), Austrija (114%), Belgija (113%), Danska (108%), Francuska (106%), Švedska (106%) i Finska (105%).
Među četiri najveće članice EU, Nemačka se pokazala kao najbolja, deleći drugo mesto sa Holandijom. U Francuskoj je materijalna dobrobit domaćinstava bila 6% iznad proseka EU, dok je Italija bila na nivou proseka. Španija je zabeležila najniži rezultat među „velikima“, sa 9% ispod proseka EU.
Na nižem kraju EU, nakon Bugarske i Mađarske, nalaze se Letonija, Estonija, Hrvatska i Slovačka, gde je materijalna dobrobit domaćinstava bila 20% ispod proseka EU.
Gde su u EU najskuplje kirije – a gde možete da prođete jeftinije?
Zemlje kandidati ispod proseka EU
Sve tri članice EFTA zabeležile su viši nivo materijalne dobrobiti od proseka EU. Norveška je premašila prosek za 24%, dok je Švajcarska bila 16% iznad.
Međutim, među zemljama kandidatima za članstvo u EU, AIC po stanovniku bio je niži od proseka EU. Turska je bila izuzetak, jer je materijalna dobrobit domaćinstava u toj zemlji bila 16% ispod proseka EU, dok je u drugoplasiranoj Crnoj Gori bila 36% ispod.
Turska iznenađuje: Veći nivo blagostanja nego u nekim članicama EU
Materijalna dobrobit domaćinstava u Turskoj, na nivou od 84% proseka EU, bila je viša nego u devet članica EU, uključujući Poljsku (83%), Češku (81%) i Grčku (80%).
Sa druge strane, najniži nivo zabeležen je u Severnoj Makedoniji, Bosni i Hercegovini i Albaniji, gde je AIC bio ispod 50% proseka EU.
Regionalne razlike u Evropi
Nordijske i zapadnoevropske zemlje imaju znatno viši AIC po stanovniku, što ukazuje na veću materijalnu dobrobit. Nasuprot tome, centralno- i istočnoevropske zemlje, zajedno sa zemljama kandidatima, uglavnom beleže niži AIC po stanovniku. Ove razlike odražavaju značajne regionalne razlike u životnim standardima.
Promene u poslednje tri godine
Tokom poslednjih pet godina, AIC po stanovniku u odnosu na prosek EU ostao je relativno stabilan u nekim zemljama, dok su druge zabeležile značajne promene.
Najveći pad zabeležen je u Danskoj, gde je AIC opao sa 120% u 2020. na 108% u 2023. Češka je pala sa 90% na 81%, dok je Finska zabeležila pad sa 111% na 105%. Nemačka (124% na 119%) i Francuska (110% na 106%) takođe su zabeležile blagi pad.
Šta nam govori ovaj pokazatelj?
Stvarna individualna potrošnja meri krajnju potrošnju domaćinstava u cilju zadovoljavanja svakodnevnih potreba, uključujući hranu, odeću, stanovanje, energiju, transport, trajnu robu poput automobila, zdravstvenu negu, rekreaciju i razne usluge. Na primer, u 2023. godini, ukupna potrošnja domaćinstava u EU činila je 52,1% BDP-a.
Kako objašnjava Eurostat, „materijalna dobrobit domaćinstva može se izraziti kroz njegovu sposobnost pristupa robi i uslugama“.
Međutim, ovaj pokazatelj isključuje troškove koje pokrivaju vlade i neprofitne organizacije. Kada se ovi troškovi uključe, dobija se pokazatelj stvarne individualne potrošnje (AIC). Da bi se omogućilo pravednije poređenje između zemalja, AIC po stanovniku izražava se u PPS, što uzima u obzir razlike u cenovnim nivoima.
Saznajte sve o dešavanjima u biznisu, budite u toku sa lifestyle temama. PRIJAVITE SE NA NAŠ NEWSLETTER.
Izvor: BIZLife/K. J.
Foto: Unsplash
