Otvorena izložba „Srbija: U zagrljaju civilizacija“
U atrijumu Narodnog muzeja otvorena je izložba srednjovekovnih nadgrobnih spomenika – stećaka “Srbija: U zagrljaju civilizacija”. Izložba se realizuje povodom 66. godišnjice Ujedinjenih nacija, a organizatori su UN u Srbiji u saradnji sa Vladom Republike Srbije, Alijansom civilizacija UN i Nacionalnom komisijom za saradnju sa Uneskom Republike Srbije.
Četiri države iz regiona – BiH, Crna Gora, Hrvatska i Srbija, predložile su da srednjovekovni nadgrobni spomenici, zvani ‘stećci’, budu upisani na Uneskovu ‘Listu svetske baštine’, kao serijska nominacija. Projekat je podržala kancelarija Uneska u Venenciji – Regionalni biro za nauku i kulturu u Evropi.
Stećci su srednjovekovni nadgrobni spomenici jedinstvene pojavnosti, kažu stručnjaci, kakvih nema nigde u Evropi, a nastajali su između 11. i 15.veka. Srbija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora i Hrvatska potpisale su 2009.godine zajednički projekat za kandidaturu stećaka i upisivanje na Listu svetske baštine UNESKO.
Stećci se, po jednoj od teorija, vezuju za bogumile, srednjovekovnu bosansku sektu i mahom su nastajali pre dolaska Turaka. U Srbiji ih najviše ima u predelima uz reku Drinu.
Na teritoriji severozapadne Srbije registrovano je više od 120 lokaliteta sa mramorjem i oko 1000 pojedinačnih spomenika. Neki su ukrašeni zanimljivim predstavama i natpisima, ali, ipak, većina stećaka u našim krajevima je skromne izrade.
Nedavno je na lokalitetu Mramorje u Perućcu, kod Bajine Bašte, u saradnji sa stručnjacima Narodnog muzeja u Beogradu počelo arheološko istraživanje srednjovekovne nekropole za koju kažu da je najznačajnija u Srbiji, a krajem prošlog veka proglašena je za kulturno dobro od izuzetnog značaja.
To je jedna od tri nekropole koje je Srbija izabrala za Listu UNESCO. Druga je sedam kilometara istočno od Perućca, u selu Rastištu, u okviru Nacionalnog parka Tara, dok se treća nominovana nekropola nalazi na teritoriji opštine Prijepolje, u selu Hrte.
U severozapadnoj Srbiji nekada je bilo registrovano oko 200 stećaka, sada ih je duplo manje. Od propadanja nisu sačuvani ni stećci u drugim zemljama bivše Jugoslavije, pa je njihovo upisivanje na Listu svetske baštine, način da se očuvaju i zaštite.
