Giht: Bol iz tanjira

Giht je intenzivno zapaljenje zgloba, a okidač može da bude obilan, jak obrok, pripremljen od namirnica koje sadrže purine.

Pacijenti su u 95 odsto slučajeva muškarci, a prvi napad se uglavnom javlja oko 40. godine, noću, najčešće na nožnom palcu. Žene obolevaju u značajno manjem procentu i to tek kada uđu u menopauzu. Bol koji se javlja je najjači koji se sreće u reumatologiji, ističu stručnjaci. Napadnuti zglob je otečen, topao, crven i toliko bolan da pacijent ne može da obuče ni čarape, ni cipele, ne sme da ga dodirne.Zapaljenje traje nekoliko dana, izuzetno je bolno, i može da prođe i ako se bolest ne leči lekovima. Kada napad prođe, pacijent je potpuno zdrav, ništa ga ne boli, sve do sledećeg napada, koji će se sigurno desiti ukoliko bolesnik ne eliminiše izazivače bolesti iz spoljne sredine. Svaki sledeći napad je jači, duže traje, zahvata sve veći broj zglobova, u jednom napadu može da oboli i nekoliko zglobova ili da zapaljenje ide sa zgloba na zglob.

– Giht nastaje zbog povećane količine mokraćne kiseline u krvi, genetski je uslovljen i posledica je poremećaja u metabolizmu purina – objašnjava prof. dr Nada Pilipović, specijalista interne medicine – reumatolog na Institutu za reumatologiju Beograd. – Na pojavu gihta utiču i ishrana, pre svega unos namirnica koje sadrže purine, iz kojih se stvara mokraćna kiselina. Sve dok je koncentracija mokraćne kiseline u granicama normale, ona je rastvorena u krvi i sastavni je deo organizma. Međutim, kada pređe granicu nastaju kristali koji napadaju zglobove. Idu i na bubrege, oštećuju im tkivo, a posle više godina dovode čak i do otkazivanja rada.

– Kristali idu kroz mokraćnu bešiku i mokraćne puteve, tu prave kamen i pesak, pa bolesnik može da ima tipičan napad bubrežnih kamenaca — ističe dr Pilipović. – Ovi napadi se javljaju pre pojave gihta na zglobovima, što može da pomogne lekarima u postavljanju dijagnoze. Kamence u bubrezima nemaju svi pacijenti sa gihtom, već u proseku svaki treći.

Pacijenti koji imaju giht vole da jedu i piju, i u 70 odsto slučajeva su gojazni. Isto toliko njih ima povišen krvni pritisak, 60 odsto ima povećane masnoće u krvi, a svaki četvrti i poremećaj regulacije šećera. Osim lošeg izbora namirnica, na ispoljavanje bolesti može da utiče i lokalna povreda zgloba. Na primer, duga vožnja i konstantan pritisak stopala na papučicu, može da utiče da se poremeti odnos kristala u tom zglobu i da isprovocira zapaljenje.

– Uzimanje nekih lekova za lečenje pritiska tzv. diuretika, koji povećavaju izbacivanje tečnosti, može da uzrokuje napad gihta – kaže naša sagovornica. – Takođe, i male doze aspirina koje često uzimaju srčani bolesnici, blokiraju izlučivanje mokraćne kiseline, zatim alkoholna pića, naročito pivo i crno vino jer imaju supstance iz kojih se stvara mokraćna kiselina.

Lečenje

Pacijentu koji ima napad gihta, prvo se umiruje bol, obično velikim dozama antireumatika. Kada se nakon nekoliko dana situacija stabilizuje preporučuje se poseban režim ishrane i smanjenje telesne težine. Ako je moguće, pacijent ne bi trebalo da uzima lekove za izmokravanje i male doze aspirina. Čim prekine redovno da uzima terapiju, pacijentu se povećavaju izgledi za ponovni napad gihta.

Kada se giht ne leči, nakon izvesnog perioda nastaju depoziti kristala, takozvani „tofusi“ u bubrezima, oko zglobova, a često i na ušnim školjkama, oko laktova i na šakama, gde se ispoljavaju kao beli čvorići.