Bijelo Polje – Grad velikog hidro-potencijala

Iako pre dve godine pompezno najavljivana izgradnja mini-hidrocentrale u „srcu“ reke Bistrice nadomak Bijelog Polja, sudeći prema trenutnoj atmosferi i „raspoloženju“ nadležnih u lokalnoj upravi, to je samo jedan u nizu obećanih i nerealizovanih projekata.

Podsećajući da je taj kraj još davne 1936. godine imao svoju mini-hidrocentralu i električnu energiju, kada je nije imalo ni Bijelo Polje, Ćemal Mahmutović, jedan od prvih predsednika Mjesne zajednice Bistrica i penzionisani dugogodišnji direktor tamošnje osnovne škole za „Vijesti“ priča da je hidrocentrala obnovljena u prvim posleratnim godinama, te da danas u Bistrici stoje njene ruševine.

„Ugašena je 70-tih godina prošlog veka, kada su potrebe za jačim naponom struje bile veće, pa je izgrađena elektromreža. Hidrocentrala se napajala vodom iz reke pomoću dva kilometra dugog kanala, koji je ujedno služio i za navodnjavanje parcela ali zbog plahovite Bistrice kanal nije bilo lako održavati. Poštujući tradiciju ovog kraja, a u želji da doprinesemo bržem razvoju i boljoj budućnosti, mnogi od nas su se godinama zalagali da se hidrocentrala ponovo podigne na reci bogom datom za to“, kaže Mahmutović.


Međutim, kako dodaje on, nejasno je odugovlačenje valorizacije prirodnih resursa reke Bistrice, Vražjih firova – Đalovića pećine i niz drugih blagodeti koje krase to područje.
„Pored svih prirodnih bogatstava o kojima danima, godinama, decenijama, a evo i sada vekovima pričamo, ona su još netaknuta i neiskorišćena. On očekuje da će lokalna uprava na čelu sa novim gradonačelnikom Aleksandrom Žurićem donijeti neke novitete i da će se konačno početi realizacija nekih davno obećanih prioriteta.

Žive od obećanja


Penzionisani prosvetni radnik i jedan od ranijih predsednika Mjsne zajednice Milisav Đurović, podseća da je „stara mini-hidrocentrala“ bila u funkciji do 1975. godine, kada je prešla u vlasništvo tamošnje zemljoradničke zadruge.

„Živimo od obećanja da će naš kraj, kao jedan od najlepših na području opštine, svojim potencijalima i prirodnim lepotama naći svoje mjesto na ekološkoj karti Crne Gore“, kaže Đurović.
 
Centrala je bila vlasništvo meštana, koji su je održavali i sa nje se strujom napajalo nekoliko sela. Osamdesetih je stigla elektrifikacija, stubovi, žice koji se danas slabo održavaju, a što je još gore, rizičnih stubova je gotovo na svakom koraku i predstavljaju opasnost za građane“, objašnjava Đurović.

Zagovara se izgradnja mini-centrale na Bistrici snage 10 megavata. Osnovni red je da se zakaže zbor građana, uz prisustvo eminentnih stručnjaka i predoči im se eventualna namera da se realizuje jedan takav projekat, koji ima i dobrih i loših strana. Pozitivno je što bi se u teškoj situaciji elektro krize dobila struja dok bi se, mislim, sa druge strane narušila ekologija. Izgradnja hidrocentrale znači napredak i u smislu zapošljavanja mladih, ali pre početka realizacije tog grandioznog projekta treba prostudirati sve njegove pozitivne i negativne strane“, smatra Đurović.
 

Puna opravdanost za izgradnju


Potpredsednik bjelopoljske Opštine Radovan Obradović navodi da je višegodišnjim investicionim planom i prostorno- planskom dokumentacijom predviđena izgradnja više mini hidrocentrala na Limu, Bistrici i Ljuboviđi.

 „Centrale bi bile protočnog tipa, što znači da nema potrebe da se podižu brane po čitavoj širini rijeke već se uzima određena količina vode koja pokreće mehanizam i ne zadržava se. Znači da nema nikakvog osnova za bojazan da će biti narušen ekološki ambijent na tom prostoru“, kaže Obradović.

On navodi da je prošle godine sa predstavnicima nekoliko crnogorskih lokalnih uprava boravio u Sloveniji i Austriji, gdje su se uverili da je izgradnja takvih hidrocentrala isplativa i u ekonomskom i ekološkom smislu.

„U tim zemljama hidrocentrale funkcionišu decenijama i smatram da bi njihova izgradnja na našim rekama pokazala punu opravdanost. Očekujem da će lokalni parlament na predstojećoj majskoj sednici usvojiti program javnih radova za tekuću godinu i da će se na dnevnom redu naći i izgradnja mini hidrocentrala“, kazao je Obradović.

Predsednik bjelopoljskog Ekološkog društva, profesor Rifat Kajabegović, apsolutno je protiv izgradnje bilo čega na rijeci što bi devastiralo njenu prirodnu ljepotu, smatrajući da bi hidrocentrala vjerovatno donijela neki „uži interes“, dok bi šteta bila znatno veća.

Grad velikog hidro-potencijala


Bivši gradonačelnik Bijelog Polja, a sada ministar poljoprivrede i ruralnog razvoja ranije je saopštio “Vijestima“ da reke Lim, dvije Bistrice i Ljuboviđa, imaju najveći hidroenergetski potencijal u Crnoj Gori.
„Izgradnja centrala na Bistrici otvoriće i druge perspektive za razvoj tog kraja, uz potencijale Đalovića pećine i manastira Podvrh. Sa Limom, sa protokom vode od 30 do 50 kubika u sekundi, kroz bjelopoljsku opštinu postoji ogromni potencijal za podizanje hidrocentrala. Ljuboviđa, koja izgleda dosta mirna, takođe ima dovoljno snage za hidrocentralu oko 20 megavata“, kazao je Milošević.