Crkvenac: Izvezli pet miliona litara rakije
U Crkvencu, selu Moravske banovine, ružicu zamenila rakija bardaklija. Za četiri decenije iz Crkvenca je u svet otpremljeno pet miliona boca rakije
Prošle nedelje u Crkvencu su obeležili 83. godišnjicu osnivanja Zemljoradničko-voćarsko-vinogradarske zadruge, koja nastavlja tradiciju Zemljoradničko-kreditne zadruge, druge u istoriji Srbije, koju je sa svojim Crkvenčanima, osnovao daleke 1897. godine Dimitrije Katić, potpredsednik Radikalne stranke Nikole Pašića, prvi zemljoradnik koji je predsedavao srpskoj skupštini.
Tradiciju zadrugarstva u ovom donjoresavskom selu, nekada jednom od najnaprednijih u Moravskoj banovini, nastavljaju radnici „Vinarskog podruma“, danas RJ „Navip“, čiji su preci pre više od osam decenija, dobili odobrenje bana u Nišu, da za resavsko-mlavski kraj podignu vinariju i otpočnu sa proizvodnjom vina.
Kao retko koje selo u istoriji Srbije, Crkvenac je još 1923. godine imao zemljoradničku, stočarsku, vinogradarsku, kreditnu, potrošačku, nabavljačku, pčelarsku i potrošačku zadrugu, sve samostalne, zatim Društvo za čuvanje narodnog zdravlja, apoteku, kao i javno kupatilo (1923-1965. godine), gde su se đaci osnovne škole obavezno jednom nedeljno kupali.
– Atar Crkvenca i okolnih sela Resave, i brežuljci duž Braničeva i Mlave, bili su prekriveni plantažama vinove loze, a od 1933. do 1969. godine ovde su se s jeseni slivale reke zaprežnih kola natovarenih grožđem. Zvanično je bilo registrovano više od milion čokota, pa je godišnje otkupljivano i do 70 vagona slatkog zrna – kaže Miroljub Spasojević, rukovodilac pogona „Navipa“ – Malo se zna da je poznato vino ružica prvo otakano u Crkvencu, a onda se njena proizvodnja „preselila“ u Jagodinu. Nažalost, u međuvremenu, vinogorje je nestalo, a poslednji otkup grožđa ovde je zabeležen još 1969. godine.
Danas se u preostalim vinogradima, na proplancima iznad Crkvenca ubere svega do tri vagona grožđa.
A onda su vinogradi zamenjeni šljivarima.
U podrumu u Crkvencu potekla je rakija.
U početku, od 1971. godine, su punjene dve vrste lozovače, srpska prepečenica i liker sa kafom, u to vreme retko piće, čije uzorke i danas čuvaju, a pre tri decenije lansirana je rakija bardaklija, pakovana u bukliji, tradicionalnoj srpskoj boci:
– Ova naša rakija „najsrpskiji“ je proizvod na svetskoj karti rakija. Za četiri decenije iz Crkvenca je u svet otpremljeno pet miliona boca ovog žestokog pića, a od toga za 30 godina u 25 zemalja sveta izvezli smo dva miliona boca bardaklije. Od Amerike do Australije, a najviše u Nemačku. Samo u periodu od 1975. do 1980. godine, ravno 850.000 litara – dodaje Miroljub Spasojević.
Tako je za tri i po meseca ove godine za kupce u Americi, Kanadi, Češkoj, Švajcarskoj i Nemačkoj izvezeno svega 23.000 boca bardaklije.
Bačve
Sedamdeset hrastovih bačvi u crkvenačkom podrumu ima kapacitet od oko 900.000 litara. Prve dve, napravljene od slavonskog hrasta, 1934. godine, najveće su, kapaciteta po 15.000 litara. Danas je u upotrebi samo šest bačvi ukupne zapremine 60.000 litara rakije.
