RS: Protivgradna zaštita za 750 000 hektara

Sezona 2010. godine bila izuzetno nepovoljna, gledajući sa stanovišta rada sistema protivgradne zaštite; Najviše raketa ispaljeno sa teritorije opštine Bijeljina, odnosno 201 komad, a najviše ispaljenih raketa po jednoj protivgradnoj stanici je imala opština Pelagićevo sa prosekom od 8,67 raketa, dok su najviše dana sa dejstvima imale opštine Bijeljina i Prnjavor po 11.

Protivgradna sezona u Republici Srpskoj počinje sutra i trajaće do 15. oktobra, a ove godine sistem protivgradne zaštite braniće teritoriju od 750 000 hektara sa 190 stanica na teritoriji 20 lokalnih samouprava Srpske – ističe Rajko Popović, vršilac dužnosti direktora Javnog preduzeća „Protivgradna preventiva“.

On je rekao da je u periodu od 2006. do 2009. godine prosečna godišnja bruto vrednost biljne proizvodnje na području 17 lokalnih samouprava Srpske, koje su branjene postojećim sistemom protivgradne zaštite iznosila 392 miliona KM, dok se, zahvaljujući protivgradnoj zaštiti, na području ovih opština svake godine spasi poljoprivrednih proizvoda u protivrednosti 5,9 miliona KM.

„Uz konzervativnu pretpostavku da tokom desetogodišnjeg perioda neće doći do promene obima i vrednosti poljoprivredne proizvodnje, ulaganje u modernizaciju sistema protivgradne zaštite na području sadašnjih 17 opština od 8.512.600 KM ostvarilo bi, kroz povećanje proizvodnje, obezbedilo korist od 58.820.000 KM, što daje odnos od 1:6,91 odnosno koristi gotovo sedam puta veće od ulaganja“, rekao je Popović u intervjuu Srni.

On kaže da su očekivani desetogodišnji operativni troškovi funkcionisanja sistema 27.808.000 KM, a očekivane koristi za isti period 58.820.000 KM, što pokazuje da bi koristi od funkcionisanja sistema protivgradne zaštite bile dvostruko veće od troškova.

Prema njegovim rečima, u ovoj sezoni protivgradnom zaštitom biće pokrinveni Banjaluka, Prijedor, Kozarska Dubica, Laktaši, Gradiška, Srbac, Oštra Luka, Prnjavor, Derventa, Doboj, Vukosavlje, Petrovo, Modriča, Šamac, Pelagićevo, Donji Žabar, Bijeljina, Zvornik, Srebrenica i Bratunac u RS, zatim Brčko distrikt, te opština Gradačac u Federaciji BiH.

„U sezoni 2010. godine izvedena su dejstva na gradonosne procese u dvadeset i pet dana, a aktivno praćenje jačih konvektivnih procesa je vršeno u još trideset i osam dana. Ukupno je sistem protivgradne zaštite prevođen u puni stepen pripravnosti u šezdeset i tri dana od 183 dana koliko ukupno traje sezona. U dejstvima je učestvovalo 160 protivgradnih stanica, sa teritorije svih branjenih lokalnih samouprava, pri čemu je ispaljeno 787 protivgradnih raketa, čija ukupna vrednost iznosi 472.200 KM“, naveo je Popović.

Popović je izneo podatak da je najviše raketa ispaljeno sa teritorije opštine Bijeljina, odnosno 201 komad. On je dodao da je najviše ispaljenih raketa po jednoj protivgradnoj stanici imala opština Pelagićevo sa prosekom od 8,67 raketa, dok su najviše dana sa dejstvima imale opštine Bijeljina i Prnjavor po 11.

„Na osnovu ovih pokazatelja možemo reći da je sezona 2010. godine bila izuzetno nepovoljna gledajući sa stanovišta rada sistema protivgradne zaštite. U toku sezone veće štete su zabeležene samo u južnim delovima opštine Bijeljina i to pri dejstvima 16. jun, a osnovni uzrok nemogućnosti pravilnog delovanja sistema tog dana na prilazima opštini Bijeljina je što je gradonosni oblak većim delom išao preko dela teritorije Srpske i teritorije Tuzlanskog kantona na kojima nema instaliranog sistema protivgradne zaštite“, istakao je vršilac dužnosti direktora JP „Protivgradna preventiva“.

Popović je rekao da je na kraju sezone 2010. godine ostalo još 809 raketa, što iznosi 4,23 raketa po protivgradnoj stanici, a da je višegodišnji prosjek utroška raketa po jednoj protivgradnoj stanici četiri do pet komada, te da bi optimalno bilo da u protivgradnoj sezoni postoji 15 raketa po stanici ili ukupno 2.850 komada.

„Zbog ograničenih finansijskih sredstava planirana su sredstva u iznosu od 420.000 KM za nabavku 780 komada raketa na početku sezone. Sa tom nabavkom bi na početku sezone imali na raspolaganju 1.589 komada raketa ili u prosjeku 8,36 raketa po stanici. Ako sezona 2011. godine bude meteorološki nepovoljna kao 2009. i 2010. godina i potrošnja raketa dovede do proseka od 6 raketa po stanici, potrebno je obezbediti dodatna sredstva za nabavku interventnog kontingenta raketa“, naveo je on.

Govoreći o finansiranju sistema protivgradne zaštite u Srpskoj, Popović je istakao da je iz budžetom planiranih sredstava u tekućoj godini za podsticaj razvoja poljoprivrede i sela u 2010. godini izdvojeno 420.000 KM, te isto toliko planirano i u 2011, i da su jedinice lokalne samouprave iz budžeta za tekuću godinu na osnovu ugovora koje zaključuju sa preduzećem predvidjele 526.000 KM.

„Pravna i fizička lica koja su vlasnici, korisnici ili uživaoci zemljišnih površina imaju naknadu u iznosu od 1,5 KM godišnje po hektaru obradivog poljoprivrednog zemljišta. Ovde bi naznačili problem nedovoljnog priliva sredstava po ovom osnovu, gde su prihodi po ovoj stavci u 2010. godini realizovani samo sa 35,71 odsto, a zbog ovog neispunjavanja obaveza imamo debalans između planiranih i realizovanih sredstava u iznosu 153.270 KM“, kaže Popović.

Kao još jedan vid finansiranja Popović je naveo pravna lica čija je delatnost osiguranje i reosiguranje imovine i lica, čija naknada iznosi 0,1 odsto od ukupnog prihoda ostvarenog po završnom računu za prethodnu godinu i iznio podatak da je u 2010. godini realizovano 140.000 KM, te na istom nivou planirano i za 2011. godinu.

On je dodao da je ovo preduzeće izradilo „Strategiju razvoja protivgradne zaštite Srpske“ kojom se predviđa dogradnja i opremanje savremenog sistema protivgradne zaštite na teritoriji sjeverozapadnog i severoistočnog dela naše republike, od opština Novi Grad i Kostajnica na zapadu, do linije opština Bratunac, Srebrenica i Milići.

„Strategija je dostavljena Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede i usvojila je Vlada Republike Srpske u junu 2010. godine. U toku je izrada i usvajanje Akcionog plana za njenu realizaciju u narednom trogodišnjem periodu“, rekao je Popović.

Prema njegovim rečima, cilj prve faze razvoja je da se protivgradnom zaštitom pokriva kompaktna teritorija severnog dijela RS i BiH, a trebala bi da bude formirana kompaktna teritorija na zapadu do Une, na istoku do Drine, na severu do Save i po dubini oko 70 do 100 kilometara južno od Save.