Italija i Francuska lideri u prodaji hrane sa geografskim poreklom
Italija i Francuska su apsolutni lideri u industriji proizvoda sa zaštićenim geografskim poreklom u EU budući da učestvuju sa čak 60% u ukupnom prometu, a imaju i najviše registrovanih proizvoda. Najviše se proda na tržištima članica, dok se iz Unije izveze skoro petina ukupne proizvodnje proizvoda sa zaštićenim geografskim poreklom pri čemu su najveći kupac SAD, pokazala je najnovija studija Evropske komisije o vrednosti proizvodnje proizvoda sa geografskim poreklom u prehrambenoj industriji i poljoprivredi.
U Zavodu za intelektualnu svojinu Srbije registrovano je 45 domaćih proizvoda koji su dobili oznaku geografskog porekla. U inostranstvu su, na osnovu sertifikata Svetske organizacije za intelektualnu svojinu sa sedištem u Ženevi, zaštićeni samo homoljski med, leskovački ajvar i vino “bermet”.
Studija u obzir uzima 2.768 proizvoda sa zaštićenim geografskim poreklom zaključno sa 1. januarom 2010. i to vina, poljoprivredne i prehrambene proizvode, aromatična vina i žestoka pića. Više od 80% proizvoda registrovano je u šest zemalja: Italija, Francuska, Španija, Grčka, Portugalija i Nemačka.
Ukupan promet tih proizvoda u 2010. u EU iznosio je 54, 3 milijarde evra što je povećanje od blizu šest milijardi u poređenju sa 2005. Vina su učestvovala u prodaji sa 55%, poljoprivredni proizvodi i hrana sa skoro 30%, a žestoka pića sa 15%.
Promet proizvoda sa zaštićenim geografskim poreklom činio je 5,7% prometa industrije hrane i pića EU u 2010. godini. Apsolutni lider po učešću prodaje zaštićenih proizvoda u ukupnoj prodaji je Francuska sa više od 14%, dok su na drugom mestu italija i Grčka sa udelom od oko 9%.
Prosečna vrednost prometa proizvoda sa geografskim poreklom bila je 19,7 miliona evra a više od 50% proizvoda ima promet veći od 1,1 milijarde evra. Sedam proizvoda sa prometom većim od jedne milijarde čine 27% prometa tom robom u EU. Međutim, za 14% zaštićenih proizvoda nije registrovan apsolutno nikakav promet.
Izvoz proizvoda sa zaštićenim geografskim poreklom van EU učestvuje 15% u ukupnom izvozu hrane i pića iz Unije. SAD su ubedljivo najveći uvoznik zaštićenih proizvoda iz EU (vrednosti 3,4 mlijarde evra) sa učešćem od 30% u ukupnom izvozu hrane i pića proizvedenih u EU. Među vodećim uvoznicima evropskih delikatesa slede Švajcarska, Singapur i Kanada sa uvozom vrednim 839 miliona evra , 829 i 729 miliona evra.
Domaća tržišta članica EU su glavna pijaca sa proizvode za geografskim poreklom jer se na njima plasira 60% ukupne vrednosti proizvoda, među članicama se proda oko 20,4%, dok se van EU plasira 19,5% vrednosti prodatih proizvoda.
Studija navodi da je interesovanje za registraciju proizvoda sa geografskim poreklom i dalje jako visoko. Na kraju februara 2013. u postupku odobravanja geografskog porekla bilo je 285 prijava.
U januaru 2012. na snagu je stupila nova regulativa o kvalitetu šema za poljoprivredne proizvode i hranu. Glavne novine koje se odnose na proizvode sa geografskim poreklom su brži postupak registracije, jasnija pravila o kontroli, precizirana je uloga grupe proizvođača, pravo registracije je prošireno na kožu, perje i krzno.
Takođe predviđena je mogućnost da zemlje van EU na osnovu bilateralnih sporazuma dobiju pravo na korišćenje žiga EU kojim se garantuje da je reč o proizvodu sa zaštićenim geografskim poreklom.
